Pierwszy na świecie spawany most

W gminie Zduny, w miejscowości Strugienice, pracuje zmodernizowana przez NEWATER oczyszczalnia ścieków. Uroczyste oddanie obiektu do użytkowania miało miejsce pod koniec listopada 2024 r.  W tej właśnie gminie można znaleźć pomnik polskiej myśli inżynierskiej sprzed prawie 100 lat, do którego niemal od razu pielgrzymowali inżynierowie z Niemiec, Anglii, Francji i innych krajów. To stalowy most na rzece Stułwi w Maurzycach koło Łowicza.

Projekt autorstwa inżyniera Stefana Bryły był pierwszym mostem spawanym na świecie o długości 27 m i szerokości prawie 7. Był zdecydowanie lżejszy i tańszy od ówczesnych mostów nitowanych – masa konstrukcji zmniejszyła się z 70 do 56 ton. Głównym elementem konstrukcyjnym są dwie stalowe belki kratowe o pasie dolnym prostym i górnym łamanym. Na belkach wsparto ruszt złożony z belek poprzecznych i podłużnych, które podtrzymują betonową jezdnię. Most ma nośność 30 ton. W czasach swego powstania znajdował się na szlaku drogowym z Warszawy do Berlina. Dziś most jest już tylko przeprawą pieszą, został przesunięty, a jego funkcję przejął nowy obiekt. Po kompleksowej renowacji w 2009 r. cieszy oko miłośników techniki.

Warto też zwrócić uwagę na twórcę mostu. Inżynier Stefan Bryła zaprojektował m.in. konstrukcję najwyższego przed wojną wieżowca Warszawy – Prudentialu i jest autorem projektu żelaznej, spawanej konstrukcji dla pomieszczeń księgozbioru Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Podczas wojny był zaangażowany w działania AK, opracował poradnik „Jak niszczyć stalowe mosty”. Za prowadzenie tajnego nauczania i za napisanie tej książki został rozstrzelany przez Niemców w grudniu 1943.

W 1995 Za spawany most na Słudwi American Welding Society uhonorowało prof. Bryłę nagrodą Historic Welded Structure Award.